نگاهی به چاپ فلزی
چاپ فلز یا چاپ بر روی فلز به تکنیک چاپ تصاویر، طرح‌ها و متن‌ها بر روی سطح فلزی اشاره دارد. این فرایند به وسیله تجهیزات چاپگرهای ویژه برای چاپ بر روی سطوح فلزی انجام می‌شود. این فرایند می‌تواند بر روی انواع فلزات از جمله استیل، آلومینیوم، مس و برنج انجام شود.
مراحل عمومی چاپ فلزی عبارتند از:
-
- طراحی و آماده‌سازی فایل: در ابتدا باید تصویر، طرح یا متن مورد نظر برای چاپ روی فلز در کامپیوتر طراحی و آماده‌سازی شود. این فایل باید به فرمت قابل قبولی برای چاپگر فلزی تبدیل شود.
- پیش‌آماده‌سازی سطح فلز: سطح فلز باید قبل از چاپ، به‌طور کامل تمیز شده و آماده‌سازی شود. این مرحله شامل پاکسازی از هرگونه چربی، زنگ و آلودگی است و ممکن است از طریق پوشش دهی با پرایمر و اسپری ویژه صورت گیرد.
- چاپ فلزی: در این مرحله، فایل طراحی بر روی فلز توسط چاپگر فلزی انجام می‌شود. چاپگرهای فلزی می‌توانند با استفاده از تکنولوژی‌های مختلفی مانند سرامیکی، لیزری، جوهرافشان و غیره کار کنند.
پس‌پردازش: پس از اتمام چاپ، فلز چاپ شده به طور دقیق پردازش می‌شود. این شامل مراحلی مانند خشک کردن، حذف لایه‌های اضافی
ابتدا برای چاپ فلزی، فایل طرح مورد نظر باید به یک فرمت مناسب برای چاپ تبدیل شود. سپس این فایل روی یک پوشش حساس به نور (فیلم) چاپ می شود. بعد از این مرحله، فیلم به دقت روی سطح فلزی قرار داده می شود و با اعمال نور از آن برای ایجاد الگوی دقیقی بر روی سطح فلزی استفاده می شود.
سپس فلزی که برای چاپ در نظر گرفته شده، با یک لایه حساس به نور پوشیده می شود. سپس فیلم با الگوی طرح بر روی سطح لایه اعمال شده و با اعمال نور، فلز به دقت طرح روی آن چاپ می شود. پس از چاپ، فلز به دقت تمیز می شود و طرح روی آن با پوششی مانند رنگ یا رزین محافظت می شود.
با استفاده از این روش چاپ، می توان نشان ها و بج هایی با کیفیت بسیار بالا، با دقت و وضوح بیشتری تولید کرد که می تواند برای استفاده در تقدیر افراد، جوایز و تجلیل از کسانی که در حوزه های مختلف فعالیت می کنند، استفاده شود.
مارک فلزی تبلیغاتی به عنوان یکی از روش‌های تبلیغاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای تولید آن از فلزات مختلفی مانند برنج، مس، استیل و آلومینیوم استفاده می‌شود. در این روش، ابتدا مشخصات مارک مورد نظر بر روی کاغذ طراحی می‌شود و سپس به صورت دستی یا با استفاده از نرم‌افزارهای طراحی، طرح را بر روی فلز انتقال می‌دهند.
چاپ فلز و یا به عبارتی دیگر گراورسازی از نیمه دوم قرن سیزدم میلادی در ایتالیا ، شهر فلورانس و چه بسا هم زمان در شمال فرانسه ، توسط صنعتگران بی نظیر ، زرگران و اسلحه سازان و متعاقباً توسط هنرمندان اروپایی برای به نمایش گذاشتن تزئینات روی چوب و فلز به وجود می آید که بعدها کنجر به نمونه گیری های چاپی روی چرم، مقوا و به خصوص کاغذ می شود . بیشترین اهمیت این فصل در آگاهی از جریان های تاریخی چاپ دستی به خصوص در به دست آوردن نمونه های چاپی و دستیابی به تکثیر آثار کنده کاری بج سینه یا به دیگر سخن حکاکی شده است . در اینجا قابل ذکر است که اگر در گذشته ، هنر مجسمه سازی ، تابلوهای نقاشی و یا کنده کاری های پیشین روی سنگ ها یا روی در کلیسا ها یا حتی روی وسایل زندگی همچون صندوق عای چوبین و فلزی و یا بعداً شکل گیری نسخ خزی امری واحد و غیر قابل تکثیر می نمود ، در این برهه از زمان ، تکثیر آثار ادبی و هنری به خصوص در گستره هنرهای تجسمی مانند نقاشی و گرافیک سبب آشنایی قشر بیشتری از مردم با دستاوردهای هنری از طریق چاپ و تکثیر می گردد ، لذا برای آشنایی با تکنیک و شیوه ای چاپ دستی به واکاوی چاپ فلز در ادوار گذشته می پردازیم .
اگر نگاهی به آثار کهن ، یعنی آثار دوران پیش از تاریخ بیندازیم ، در می یابیم که تمدن بشری به بیش از دو هزار سال پیش از میلاد بر می گردد. از همین تاریخ ، انسان برای رسیدن به اهدافش دست به شکار می زند و با رونق بخشیدن به کشاورزی و رام کردن حیوانات وحشی به زندگی و حیات خود جانی تازه می بخشد.
آثاری که در درون غارهای مسکونی مانند غار لاسکو ، فون دو گوم ، لامادلن ، در منطقه دودونی و یا غار سه برادر واقع در کوه های پیرنه ( منطقه آریژ در فرانسه ) و همچنین غار التامیرا در اسپانیای شمالی یافت شده است که متعلق به حدود 15000 سال پیش از میلاد است . سخن از کوشش انسان برای شکار و ادامه زندگی دارد. آنان با نقره سنگ ها و ایجاد خراش روی شاخ و یا استخوان های حیوانات ، علاقه خود به محیط زندگی شان را نشان داده اند.
از قدیمی ترین آثاری که کشف شده است ف کنده کاری وحجاری در دل سنگ ها و ایجاد خراش در سطوح پهن استخوان ها مانند شاخ گوزن و یا دیگر حیوانات است . شاید بتوان گفت انسان آن روزگار با نقر و هم زمان کشیدن خطوطی ساده اما پر صلابت روی سقف و یا دیواره غارها تمایل خود را به تجسم و چاپ فلز آنچه در محیط خود می دیده ، مانند ترسیم بدن حیوانات ، به وسیله عنصر خط و متعاقباً پیکره انسان نشان داده که گویای حضور فعال آنان در عرصه زندگی بوده است .
بدین ترتیب ، شاید بتوانیم عمل حک و نقش را کهن ترین تجربه بشری بنامیم. نمونه آثاری که در درون غارهای مسکونی دیده می شود بی تردید حکایت از توانایی های آنان در حجاری و از این رهگذر در ترسیم نقوش حیوانی و انسانی و چه بسا ترکیب این دو ( حیوان و انسان ) با یکدیگر دارد و نگاهی طبیعت گرایانه را تداعی می کند.
قابل ذکر است ، با اینکه آنان ظاهراً در ترسیم درست و بجای نقوش عاجز به نظر می رسند و برای تجسم برجستگی اندام ها از برجستگی های طبیعی سنگ ها استفاده کرده اند ، بی تردید توانایی خاصی در تجسم پیکره ها به صورت کاملاً طبیعت گرایانه داشته است ، هر چند از ایجاد سایه روشن و دستیابی به حجم بی اطلاع بوده اند. به همین علت ، آنان از برجستگی طبیعی سنگ به جای برجستگی سایه وار، همچنین برای تجسم فرورفتگی بدن حیوانات از فرورفتگی طبیعی سنگ بهره جسته و سرانجام جثه حیوانات را از توده جسیم و حجیم سنگ بیرون کشیده اند.
با این وصف ، با گذشت زمان توانستند توده جسیم بدن حیوانات را با کنده کاری و نقر در دل سنگ اجرا کنند و به کار گیری برجستگس طبیعی سنگ را رها سازند.
آغاز دوران تاریخ
پس از شکل گیری تولید کننده پلاک فلزی آثار غارنشینان و متعاقباً نقاشی های پناهگاهی که به عصر دیرینه سنگی ، میان سنگی ، نوسنگی و در دوران نو سنگی به درشت سنگی بر می گردد ، پیدایش خط نگاری ( تصویر نگار ) و چاپ فلز سبب جدا سازی عصر قبل از تاریخ از دوران تاریخی می شود ، یعنی دورانی که به حدود 5000 سال پیش از میلاد اشاره می کند. همچنین ، با به وجود آمدن آثار ارزشمندی در خاور نزدیک و میانه ، به خصوص آثاری که گویای تمدن و فرهنگ سومریان و بعداً مصریان و فنقیان است ، شاهد شکوفایی هر چه بیشتر دوران تاریخی نسبت به آثار بدست آمده از دوران قبل از تاریخ هستیم ، آثاری که ابتدا در سومر و سپس در مصر باستان رخ داده و تز این رهگذر به فنقیه و سرانجام به جزایر اژه و یونان راه می گشاید.
در واقع سومریان بودند که پایه های تمدنی بزرگ را در بین النهرین به وجود آوردند . آنان بی تردید اولین کسانی بودند که به معماری و ابداع چرخ کوزه گری و زبان نوشتاری با به کار گیری مهره های استوانه ای شکل دوار و غلتان پرداختند که با فشار این مهره ها به روی گل رس مرطوب ، نقش برجسته های زیبایی را به وجود آوردند که سرانجام به پیدایش خط میخی با بهره گیری از ابزارهایی چون قلم ( چوب نوک تیز ) چاپ فلز می انجامد. بعد از سومریان ، اکدیان ، بابلیان کهن ، آشوریان و بابلیان نوین ، ایرانیان بودند که به کنده کاری و حکاکی بها دادند و آثار بسیاری را در تخت جمشید از خود به یادگار گذاشتند و هم زمان مصریان و فنقیان در توسعه زبان نوشتاری هیرو گلیف که با حک در سنگ و یا لوحه های گلی شکل می گرفت به فعالیت پرداختند.
روند شکل گیری کنده کاری و حکاکی در آثار اژه ای و یونانی
با شکل گیری آثار اژه ای و چاپ فلز که حدود 3000 سال پیش از میلاد آغاز می گردد، شاهد نقش برجسته های بسیاری هستیم که در حجاری و کنده کاری های آنان صورت گرفته است . هنر اژه ای حامل تمدن های سواحل و جزایر اژه است و به عنوان پیشتاز نخستین تمدن اروپایی شهرت یافته که با تمدن یونان همبستگی و همنشینی داشته است . هنر اژه ای را به دوره های مختلف تقسیم کرده اند : هنر جزیره کرت را هنر مینوسی و هنر سرزمین یونان را هنر هلاسی و هنر جزایر کرت یونان را هنر سیکلادی نامیده اند و بدین ترتیب هنر و فرهنگ میسنی را که در سرزمین اصلی یونان به وجود آمده است جزء فرهنگ هلاسی پسین که متعلق به حدود 1550 سال پیش از میلاد است تلقی کرد. لذا آثار نام برده جملگی گویای نخستین تمدن ، فرهنگ و هنر اروپایی اند ، هر چند این هنر اروپاییی و یا دیگر هنر یونانی مآب تأثیر بسیار زیاد هنر و فرهنگ مصر باستان و یا به عبارتی دیگر از هنر و فرهنگ خاور نزدیک و میانه و ممالکی چون مصر ، سوریه ، فلسطین ، لبنان ، عراق ، ترکیه ، ایران ، اردن و چه بسا از عربستان و غیره گرفته است که در بخش چهارم این کتاب ، زیر عنوان تاریخچه حکاکی غیر اروپایی به آن پرداخته خواهد شد.
